Илегалната употреба на отровни субстанци во животната средина со цел отстранување на „несакани“ животни го осиромашува биодиверзитетот и претставува закана за јавното здравје а сепак и понатаму се провлекува не регистрирано и не казнето – се наведува во новата Студија за труење на мршојадците 2022, објавена во рамки на проектот BalkanDetox LIFE, финансиран од страна на Европската Унија.
Илегалната употреба на отровни мамки не е само предизвик за заштита на дивите животни
Помеѓу 2000 и 2020 година регистрирани се дури 1046 потврдени и непотврдени случаи со труење во Северна Македонија, Албанија, Босна и Херцеговина, Бугарија, Хрватска, Србија и Грција. Како главен мотив за појавата на овие инциденти се конфликтите со крупните ѕверови (најчесто волци, лисици, шакали и мечки) поради штетите кои тие умеат да ги нанесат врз добитокот, обработливото земјиште и ловниот дивеч.
„Оваа пракса не е решение за конфликтите помеѓу човекот и дивите животни. Ова е не селективен начин на убивање животни кој исто така ги засега и загрозените животински видови, луѓето па дури и децата.„ Вели Урош Пантовиќ, проектен координатор на BalkanDetox LIFE.
Отруен египетски мршојадец во Бошава. Слика: Методија Велевски
Доведување на популациите на мршојадците како и други заштитени видови на работ од истребување
Мршојадците се најчестата жртва при илегалното труење и се појавуваат во секое четврто труење. Помеѓу 2000 и 2020 година регистрирани се дури 465 отруени белоглави мршојадци, 47 египетски мршојадци, 17 црни и еден брадест бршојадец. Популацијата на белоглави мршојадци е најзасегната со дури 400 единки во 233 одделни инциденти. Глувчарите и лисиците се следни со 392 отруени единки во 190 вакви настани и 389 единки во 141 случај со труење.
„Проценето е дека 115 мршојадци годишно гинат на Балканот доколку го земеме предвид фактот дека само околу 20% од случаите можеме да ги регистрираме и документираме“ вели Јован Андевски – Раководител на програма во Фондацијата за заштита на мршојадците.
Овие загуби нанесуваат огромна штета врз популациите на мршојадците во регионот и имаат доведено до регионално истребување на некои видови. Труењето на диви животни продолжува да биде најсериозната закана за опстанокот на мршојадците на Балканскиот Полуостров како и главна причина поради која нивниот број не се враќа во нормала. Овие факти се земаат предвид кога се кројат планови за наредните мерки за заштита на дивите видови особено мршојадци, како на пример пуштање на птици во природата или нивно одгледување во заробеништво со цел нивна реинтродукција.
Итна е потребата од борба против отрови
Отруен белоглав мршојадец во Бугарија. Слика: Христо Пешев
Ниска свест, недоволна вклученост на државните институции, нејасна легислатива и надлежност, недостиг на капацитетит и ресурси се главните пречки за ефективно решавање со овој проблем на Балканот.
Справување со труењето на дивите животни повлекува милтидисциплинарен пристап и заеднички напори од страна на повеќе сектори. Проектот BalkanDetox LIFE ја подига свеста за сериозноста на оваа штетна пракса и тежнее кон осудуа на овие настани од страна на јавноста. Проектот дополнително цели кон вклучување на релевантните институции и градење на капацитетите преку Академијата за криминал против дивиот свет како и други обуки со цел подобрување на истрагата и справувањето со случаите со труење. Исто така, една од целите е воспоставување на ефикасни оперативни протколи каде јасно ќе бидат наведени одговорностите во пријавувањето, инстрага и менаџурање на случаите со труење, базирано на најдобри практики од други држави. Дополнително, проектот ќе ја подобри комуникацијата и протокот на информации помеѓу надлежните институции и сектори поврзани со оваа проблематика.
„Сите долгогодишни напори за зачувување на мршојадците во нашата држава можат да пропаднат во вода со само еден поголем инцидент со труење. Во минатото имаме регистрирано случаи каде само во еден наврат биле отруени повеќе птици отколку што сега може да се сретнат во цела држава. Крајно време е да се сфати овој проблем сериозно.“ изјави Ненад Петровски – Проектен координатор во Македонското еколошко друштво
Линк од новата студија:
https://balkandetoxlife.eu/wp-content/uploads/sites/2/2022/04/Balkan-Vultures-Poison-Study-2022.pdf
Информации за проектот БалканДетокс ЛАЈФ
Проектот BalkanDetox LIFE е петгодишен проект со буџет од 1.8 милиони евра и цели кон подигање на свеста и јакнење на капацитетите на државните институции во борбата со труење на диви животни низ седум балкански држави. Финансиите доаѓаат од LIFE програмата на Европската Унија и е кофинансиран од страна на Фондацијата за заштита на мршојадците, Фондацијата MAVA и Euronatur. Како водечки партнер се јавува Фондацијата за заштита на мршојадците а Македонското еколошко друштво ги спроведува активностите во Македонија.
Дознајте повеќе на www.balkandetoxlife.eu
Контакт: Ненад Петровски – petrovski@mes.org.mk
